Vakantie tijd! Op 22 oktober 2019 is het dan zover. De reis naar Cuba gaat gemaakt worden. Joop en Marie zijn zoals altijd ruim op tijd aanwezig om ons naar Schiphol te brengen, dus is het eerst tijd voor een bakkie koffie. Onderweg naar het vliegveld is duidelijk dat de schoonouders nerveuzer zijn dan wij. Joop maakt nog heerlijk wat grapjes over het vliegen, alleen vinden Jelle en ik dat deel helemaal niet spannend. Ik maak me meer druk over vervoer daar, omdat ik het niet allemaal van te voren heb geregeld. Maar het komt vast wel goed.
1. Varadero
De Reis
De reis is iets meer dan 9 uur. Wat blijkt, het entertainment systeem staat niet goed ingesteld. We hebben dus maar 2 films en wat series. Voor mij prima, maar duidelijk niet voor iedereen in het vliegtuig, want er lijkt een gezellige bar te ontstaan links van de rij voor ons. De bier voorraad is al snel op. We krijgen een mooi customs formulier, waarop ik helaas moet aankruisen dat ik medicijnen meeneem het land in. Maar we kiezen op het vliegveld om naar de niets te declareren kant te lopen. Iedereen moet het formulier inleveren en als we niet goed staan, zullen we het vast horen. Maar de beste mevrouw kijkt niet eens, terwijl ze de juiste zijde boven houdt in haar hand.
Eenmaal buiten worden we overspoelt met mensen die Spaans tegen ons praten. Voornamelijk taxi chauffeurs, maar een mevrouw verteld waar we geld kunnen wisselen, dus het lijkt me beter daarmee te beginnen. Na geld te hebben gewisseld nog even aan de Tui dame vragen waar de hop on / hop of bussen zijn. Maar die blijken er niet te zijn en Viazul komt voorlopig niet meer. Dus dan toch maar de taxi in duiken. Voor 36 cuc worden we naar ons hotel gebracht. Een flinke prijs, want met de wisselkosten erbij is dat redelijk vergelijkbaar met 36 euro. De beste man probeert ons verder geen oor aan te naaien en we worden netjes naar ons hotel gebracht.
Alle mooie oldtimers die we onderweg tegen komen, het lijkt een sprookje. Enkel de geur van diesel en andere vieze luchtjes brengt ons terug naar de realiteit. In Varadero komen we op een lange weg te rijden met flink wat resorts, of eigenlijk vooral veel zeer vervallen grote panden. De allerlaatste en grootste die we zien is ons resort voor de komende drie dagen. De kamer ziet er prima uit. Beetje vervallen, maar daar hadden we op gerekend. De bedden liggen prima en het diner is een avontuur.

Resort
Het is lastig te achterhalen wat je opschept en wat warm lijkt, blijkt koud te zijn en andersom. De vruchten sapjes zijn meer pure limonades, dus de rest van de dagen zal het veel water worden. Wat ons meteen opvalt is de hoeveelheid Russen die in dit hotel verblijven. Naast Spaans en Engels, staat alles ook in het Russisch beschreven. De dames zijn net barbiepopjes en de mannen vooral groot, luid en erg ongeïnteresseerd. De Cubanen zelf zijn erg wisselend. Sommige heel vrolijk en behulpzaam, anderen ontzettend chagrijnig. Na het diner toch maar meteen naar bed. Want ook al is het hier 19:30 uur, in Nederland is het alweer 01:30 uur.
Alle boeken geven aan dat Varadero volop toeristisch is. Tuurlijk zien we veel toeristen, maar het lijkt niet vergelijkbaar met Turkije en Spanje. De eerste dag zijn we al om 05:00 uur wakker. Lange leve een jetlag! Na een tijd ontspannen op bed blijven liggen, begeven we ons naar de overvolle ontbijt zaal. Het ontbijt ziet er beter uit dan het avond eten. Met een volle buik gaan we rustig het zwembad opzoeken, want vanmiddag gaan we naar het busstation lopen om de kaartjes naar Havanna te regelen. Het is warm, maar door de wind is het prima te doen. Met de wandelschoenen aan gaan we op pad. Overal waar je kijkt zie je kleine salamandertjes wegrennen. Super leuk gezicht.
Kakkerlak
Daarnaast hoor je veel getoeter en geroep. Veel taxi’s, scooters en paard met wagens, iedereen wilt je voor een paar cuc naar het centrum rijden, maar wij willen lopen. Het busstation ligt op ca. 5 km afstand, onderweg komen we in het centrum wat souvenirs marktjes tegen, waar we kort doorheen struinen. Het lijkt hier warmer dan onderweg, waarschijnlijk doordat je hier bijna geen wind hebt. We komen uiteindelijk erg bezweet aan bij het Viazul busstation.
Na even afkoelen in de wachtruimte met airco ga ik in de rij staan om onze tickets te regelen. Helaas kan dit niet voor de hele reis, maar het kan wel voor vrijdag naar Havanna. Daarna zetten we de wandeltocht weer in! Bij terugkomst duiken we meteen het zwembad in voor verkoeling en bestellen een Pinacollade zonder rum. Wat bijzonder is, want hier wordt bijna niets zonder alcohol geschonken. Eenmaal afgekoeld gaan we terug naar de kamer, waar de man met de hamer flink op mij in slaat. Paracetamol, eten en snel naar bed, morgen weer een dag.
De volgende dag kiezen we ervoor bij het resort te blijven. Een echt luilekkerand all inclusive dagje. Starten met een vroeg ontbijt, hierna duiken we even lekker de sportschool in. Na het zweten even afkoelen in het zwembad, tijd voor Sabine haar massage, dan lekker lunchen, strand momentje, snack momentje, even afkoelen op de kamer en het zwembad weer in voor het avond eten en weer naar bed. Het niets doen kunnen we niet heel goed, maar we doen ons best en het lijkt dit keer goed te lukken.
Het enige spannende wat die dag gebeurde: nadat de schoonmaak de dekens in een mooi figuur op bed had klaar gelegd werd ik verrast door een ongewilde gast. Een kakkerlak rende bijna over mijn schoot, over het bed. Gelukkig reageerde ik snel, rende naar de kast voor een slipper en bam! Mijn nieuwe huisdier (welke ook vrij snel was) vermoord! Gelukkig kan ik blijkbaar prima slapen met de gedachte van beestjes op de kamer, dus ook de laatste nacht is geen enkel probleem.
“No Rum toerist”
De laatste dag hier zijn we bekend komen te staan als de non-alcoholisten. Iedereen drinkt hier dag en nacht, rum of bier. Gezien wij geen van beide echt te zuipen vinden houden wij het op de ijzige Pinacollada ‘no rum’. En schijnbaar wordt dat steeds lachwekkender, maar goed we krijgen een vriendelijke lach en duim als we het bestellen. Nog een ochtend aan het zwembad en we mogen inpakken. Om 12 uur uitchecken en om 16 uur de bus naar Havanna. Gelukkig kan de bagage in de luggage ruimte staan en blijven onze all-in bandjes gewoon om. Dus we kiezen ervoor nog t/m de lunch te blijven. Jelle zit een beetje vast en gezien Sabine haar ervaring, neemt hij ook nog een massage. We moeten immers toch nog even tijd doden.
Leuk weetje: tijdens de maaltijden hebben we een favoriet gerecht. Een oude bekende: rijstepap. Als we thuis zijn maar eens uitzoeken hoe we dat moeten maken! Het ziet er niet uit, maar jamjamjam! We gaan twee uur van te voren naar de bus lopen. We beginnen met lopen want voor ons hotel wordt een doodgewone taxi voor 10 cuc aangesmeerd en omdat we weten dat begin centrum 5 cuc is met paard en wagen, vinden we dat teveel. Dan liever kijken welke bijzondere taxi’s we onderweg aangeboden krijgen. We zijn nog geen 100 meter verder en er komt een cabrio oldtimer aangereden, voor 7cuc naar het busstation, dat lijkt er meer op! In nog geen 10 minuten zijn we op plek van bestemming.
Viazul
In het busstation is er een duidelijke scheiding van lokals en toeristen. Als toerist bij de lokal balie wordt je niet eens aangekeken. Gelukkig wijst de wc dame ons naar de juiste balie. Wc papier krijg je overigens pas wanneer je genoeg fooi geeft aan de wc dame, die de wc’s overigens niet schoon houdt, want deze zijn toch een partij smerig! De busrit is fantastisch, wat een natuur! We rijden ook door Matanzas, waar we de eerste ‘echte’ Cubaanse huizen zien. In principe missen de meeste een goed likje verf, maar zien er verder redelijk uit. Al rijdend komen we ook een aantal verschrikkelijke flats tegen, waarvan je kan afvragen of er wel genoeg steunmuren inzitten. Het is een stuk verder rijden dan we dachten, maar we komen gelukkig nog net voor donker aan.
In principe missen de meeste een goed likje verf, maar zien er verder redelijk uit.
2. Havana
De bus stopt in het noord oosten van Havana, wat mooi uit komt, want dan kunnen we lopen naar onze Casa. Desondanks worden we overspoelt met taxi aabiedingen. ‘Niet nodig’ is voor sommige moeilijk te aanvaarden. De stad is groot, ontzettend druk en soms erg vervallen. Lopend naar onze casa begin ik me af te vragen of ik wel goed geboekt heb. De straatjes zien er armmoedig en vies uit en het moet nu toch dichtbij zijn. Waar we dachten dat het moest zijn, zat geen casa, maar een beste man die een kamer in zijn eigen huis voor ons klaar had, vertelde ons waar het wel zat. Dan de casa, in een straat waar veel onder constructie is, zien we een pand zoals alle anderen.
Waar achter de meeste deuren, vervallen donkere kleine kamertjes schuil gaan. Deed deze mevrouw haar deur open en kwam een prachtige grote woonkamer tevoorschijn. Na controleren van de reservering gaan we weer naar buiten. De deur ernaast moeten we hebben. Dit is een smalle, hoge trap en bovenaan worden we opgevangen door een jonge dame. De sfeer is net als beneden, klassiek en op en top Cubaans. Ze leidt ons rond en het ziet er allemaal prachtig uit. Ook onze kamer is top, met een klein bed en één lange kussen, worden het knusse nachten hier. Ze laat ons op een kaart zien waar we zitten en waar we heen moeten voor gezelligheid.
Havana
Dus gaan we meteen de straat op. Overal wordt aan je getrokken, Turkije is er niets bij. Overal hoor je muziek, drukte en er zijn veel mensen op straat. Het is heel bijzonder om mee te maken. Na een flinke wandeling zien we een klein barretje langs de kant van de weg met een piraten thema. We kiezen ervoor hier even een drankje te doen. De cocktails zijn hier ca. 5 cuc en ook hier gaat overal rum in. Na genieten van de gezelligheid en muziek gaan we toch weer even opzoek naar iets te eten. Het wordt na een blokje om, een gezellig uitziende pizzeria. Het smaakt prima en hierna wordt het toch tijd om snel ons bed op te zoeken. We hebben het weer wat later kunnen maken dan in Varadero, ons lampje gaat dit keer om 21:30 uur uit. De volgende dag staat een flinke wandeling op het programma.
Met het Lonely Planet boekje in de hand gaan we de wandelingen van Havana Vieja en Havana Central maken.
Capitol
Het capitol is een prachtig groot wit gebouw. We kiezen ervoor een tour te doen en gelukkig hebben ze een goede Engels sprekende gids. Mooi om zo wat over de historie en de politiek mee te krijgen.
Hierna tijd voor een hapje eten en drinken, want hier in Havana is maar weinig aan drinken in de supermarkten te vinden. Water vooralsnog niet gevonden. Bij het gebouw ernaast vinden we een leuk terrasje, waar drie mooie dames live muziek maken. Een lekkere tosti, met jawel weer een cocktail (wat bijna net zo duur is als frisdrank) en een paar flesjes water. Even heerlijk bijkomen in de schaduw met een lekker windje. We willen onze tocht vervolgen, maar zien dat we ook het theater kunnen bezoeken. Ook dit is een prachtig gebouw en met een prijs van 5cuc is de twijfel snel weg. Het theater is vooral in teken van een beroemde ballet danseres: Alonso. Zij schijnt tot haar 72ste in het Nationaal ballet te hebben gedanst, waarna ze nog jarenlang jonge meiden heeft opgeleidt tot haar dood.
Na dit bezoek gaan we aan onze tweede wandeltocht beginnen, al volgen we niet helemaal de route. We beginnen bij de kunstenaarsmarkt, gezien die nu om te hoek bevindt. Het is een lange straat, te vergelijken met de Ramblas. Overal zie je Cubanen hun kunstwerken verkopen. Helaas vinden we niet iets wat wij in ons huis zouden hangen.
Na dit bezoek gaan we aan onze tweede wandeltocht beginnen, al volgen we niet helemaal de route. We beginnen bij de kunstenaarsmarkt, gezien die nu om te hoek bevindt. Het is een lange straat, te vergelijken met de Ramblas. Overal zie je Cubanen hun kunstwerken verkopen. Helaas vinden we niet iets wat wij in ons huis zouden hangen. We lopen door naar de Malecon, de boulevardstraat van Havana, zonder winkels en met weinig terrasjes. Binnendoor gaan we door wat vroeger de winkelstraat was met de grote warenhuizen. Nu vindt je hier wat supermarkten en wat meubel winkels, maar staat veel leeg. Als het begint te regenen is dat onze cue om even ergens naar binnen te gaan voor een lekker sapje en water. Hierna vervolgen we onze weg door Chinatown, wat eigenlijk weinig voorstelt. We lopen weer terug naar ons slaapvertrek om even bij te komen en op te frissen voor de avond. We kiezen ervoor in Old town wat te gaan eten. Hier hebben we leuke straatjes met leuke terrasjes gezien. Je kan uit verschillende stukken vlees of vis kiezen, met rijst en een beetje sla. De salades stellen hier weinig voor, maar ik ben blij met elk beetje groenvoer. Het eten is lekker voor Cubaanse begrippen en voor 12cuc heb je een avondmaal, plus twee cocktails per persoon. Hierna duiken we ons mandje weer in. Opnieuw worden we vroeg wakker. We ontbijten tot nu toe gewoon in onze casa, voor 5cuc hebben we keuze uit heerljk veel vers fruit, smoothie, koffie, gebakken omelet, broodjes, boter & honing. Wat wil je nog meer?






Hop on hop of bus
Vandaag hebben we besloten de hop on hop of bus T1 te pakken. Deze bus tourt 1,5 uur door Havana’s west kant. Een echte toeristen bus met open dak, heerlijk vertoeven in het zonnetje. We zien ontzettend veel mooi’s, Jelle is dan ook flink druk met foto’s schieten. Je kan overal uitstappen, maar wij bedenken eerst een ronde te blijven zitten. Dan plan de campagne te maken en bij een tweede ronde uit te stappen waar we willen. Echter blijkt hetgeen wat we willen bezoeken op loop afstand, dus genoeg gezeten, wandelen maar.
We lopen naar het museum de Revolucion. Het is een oud groot gebouw wat ingaat op de periode van Fidel Castro en Che. Natuurlijk uit het oogpunt van de huidige politiek in Cuba. De Americanen, vooral CIA, zijn van elk virus en schimmel de schuldige. Ze hebben zelfs 14.000 kinderen meegenomen om ter adoptie af te staan in America. Het museum wordt flink gerenoveerd, dus is beperkt toegankelijk, maar het is toch grappig deze propaganda te lezen en toch ook wat te leren van de historie. Ondertussen is het 15.00 uur, tijd om ons even terug te trekken in onze kamer.
Terwijl we in de kamer relaxen horen we een geduld dat lijkt alsof iemand in onze badkamer staat te douchen. Het regent hard buiten en de huizen hier hebben veel binnenplaatsen, zo ook deze. Beneden wonen mensen in deze binnenplaats. De meubels die er staan zijn er wel op berekent, maar het zou maar gewoon zijn dat het met bakken uit de hemel in je eetkamer stort! Als het droog is gaan we weer op pad. Opzoek naar ons diner. Vanavond is het erg rustig buiten. Weinig Cubanen op straat. Waarschijnlijk omdat het zondag is. We lopen eerst weer naar het oude stuk, maar hier zijn erg veel grote plassen en lijkt veel dicht te zijn. Dus we lopen terug met de gedachte te gaan kijken in Obispo, de drukke winkelstraat, in de hoop dat deze ook wat minder druk is.









Scam
Onderweg komen we een Cubaan tegen die Spaans tegen Jelle begint te praten. Hij doet verbaast als we aangeven geen Spaans te kunnen. Jelle, ondertussen voorzien van een rood/bruin kleurtje lijkt wel een Spanjaard volgens hem. Hij vond het mooi te zien dat we juist wegliepen van de mooie straatjes en vroeg ons of we willen dineren zoals de echte Cubanen. Dat leek ons wel wat en hij brengt ons naar een heel klein restaurantje een straatje verderop. In het restaurantje zijn ca. vijf tafeltjes en is er geschreven op de muur. Terwijl we eten bestellen stelt deze Cubaan allemaal vragen over hoe het is in Nederland en of wij het erg vinden dat hij zoveel vragen stelt. We vinden het wel gezellig, dus we laten hem erbij zitten en zo kunnen wij ook wat vragen stellen over het leven in Cuba.
Zo worden Cubanen beperkt in aantallen waarvan ze iets mogen kopen in de winkel en hebben militairen andere, betere, ziekenhuizen, waar de dokters zelf niets van terug zien. Het eten is overigens wel erg lekker. Aan het eind doen we nog een echt Cubaans shotje, al is het meer een half longdrink glas. Als we de rekening krijgen schrikken we even. We zagen al bij binnenkomst dat we een speciaal toeristen (aangepaste prijzen) menu hadden gekregen, maar ook de drankjes zijn een stuk duurder uitgevallen. We wisten dat we een keer een oor aangenaaid zouden krijgen in Cuba. Laat dit dan maar die ene keer zijn dan. De avond valt bijna drie keer zo hoog uit als de dag ervoor. De beste man is ondertussen een beetje overdreven geworden en zit erg veel aan Jelle. Bij afscheidt lijkt hij zelfs in huilen uit te barsten. Je kan dit bijna niet serieus nemen, maar gelukkig loopt hij weg. Wat een avond, snel terug naar onze slaapplek.
Rum
De volgende ochtend zijn we weer vroeg wakker. Vandaag staat de bus naar het militaire fort op de planning en verder even kijken wat we nog hebben gemist. Plaza des Armes moeten we nog bezoeken met het stadsmuseum en de boekenmarkt. Helaas blijkt het museum dicht. Er is geen boekenmarkt op het plein, maar verderop vinden we hem toch in een steegje. Naast boeken ook veel oude rotzooi en wat sieraden. Hierna lopen we verder naar het rum museum. Dit is duidelijk commercieler aangepakt. We krijgen een tour in Amerikaanse stijl, een film, tradities verkopen, mensen proberen te enthousiasmeren en aan het einde de rum verkoop. Het is wel grappig om te zien, de suikerproductie komt van een plant die geperst wordt. Hier komt zoete sap uit, wat ze gebruiken in drankjes en door het heel lang te koken wordt de basis voor rum gemaakt. Dit is een soort donkere honing wat naar drop smaakt. Hierna start het proces zoals bij de meeste soorten drank, alleen is het hier meestal na 3-7 jaar klaar. Na het museum lopen we weer terug naar ons vaste lunch gebied. Hier staat altijd een lekker windje, heb je leuk wat muziek op het terras en is de prijs gunstig. Helaas vergeet de ober Jelle zijn bestelling, maar die had toch geen trek, dus laten we het zo.




Fort
We vragen een scooter taxi hoeveel het kost om ons naar de militaire basis te rijden, maar deze blijkt niet door de tunnel te mogen. Hij zou ons naar de ferry kunnen brengen, als we deze pakken is het nog twee blokken lopen naar het fort. De ferry’s die we hebben gezien zagen er niet uit en waren best een stuk uit de richting, dus we kiezen veilig voor de wat duurdere bus. Het fort ligt vol in de zon en door de hoge muren is er ook niet veel wind. Het lijkt behoorlijk uitgestorven. Behalve een oud groot gebouw met kanonnen, een klein kapelletje en een kleine ruimte met verschillende soorten wapens, is er niets. We vinden het weinig voorstellen en staan ook zo weer buiten. Het is 20 min wachten op de bus in de hitte, maar we vinden een kleine verkoopstand die het sap van de suikerplant vers voor ons perst. Hij doet er wat limoen en ananas tussen en het vormt een heerlijk zoet en fris drankje.
In de avond beslissen we weer eens een andere kant op te lopen opzoek naar een leuk restaurant. We vinden een gezellig steegje vol met vrolijke lampjes, vlaggetjes en meerdere restaurantjes. We kiezen ervoor bij een reaturant te gaan zitten waarvan de tafels en stoelen zijn vol geschilderd met vreemde kleurrijke figuren. De dame geeft aan dat de eigenaar Italiaans is, dus naast traditionele Cubaanse gerechten worden er ook Italiaanse pasta’s geserveerd. We kiezen voor de Cubaanse gerechten, ik durf zelfs vis te bestellen. Als voorgerecht gaan we voor de brusquetas. Deze geven duidelijk aan dat de dame geen onzin spuide. Ze zijn heerlijk, vol van smaak. Het is genieten geblazen. Overigens waren ook de hoofdgerechten en de drankjes erg lekker. Het was niet de goedkoopste toko van Havana, maar niet zo duur als de dag ervoor en dit keer ook zeker de prijs waard. Het was heerlijk.




3. Vinales
Vandaag gaan we naar de natuur en de boeren in Vinales. De volgende casa eigenaar heeft een ‘collectivo’ geregeld die ons om 11 uur oppikt bij ons adres. Een collectivo is een taxi die je met anderen deelt. Hij brengt je van deur tot deur en is daardoor soms goedkoper dan de bus. Om 11:00 uur is nog geen taxi te bekennen, ja een heleboel, maar ze rijden door. Wij hangen uit het raam in de woonkamer sinds 10:30 uur. Om 11:45 uur is hij er nog niet en heb ik voorbereidt om in mijn beste Spaans de man op te bellen. ‘The number you called is wrong.’ Dit wordt nog leuk. Precies wanneer ik ophang staat er een taxi voor de deur. Ja hoor, onze taxi! Het is geen mooie oude auto, maar oud is hij zeker. Er zit nog niemand anders in, dus we kunnen lekker zitten, geen riem, veel gekraak, maar we zitten in de taxi en de prijs en bestemming kloppen! De man rijdt dwars door het centrum en in een andere wijk pikt hij een Cubaans stel met baby op.
Pedro
We zitten volgepropt in de taxi, maar hij heeft airco, dus we gaan het goed volhouden. Ondertussen is het al ruim een uur later dan wij dachten te vertrekken, maar zo gaat dat hier in Cuba. De weg valt ons reuze mee. De snelweg vergelijken wij met de Belgische snelweg. Hobbellig, maar niet zo erg als waar wij ons op hadden voorbereidt. We rijden naar Pinar del Mar, dit is een grote staat zuidwesten van Vinales. Hier stapt het gezin uit. De bergen in hebben we de taxi voor onszelf. Hier worden de wegen wel een stuk slechter, maar onze chauffeur weet alles te vermijden en rijdt lekker door. We rijden door het dorp Vinales, wat veel restaurantjes lijkt te hebben en een kleine markt. Maar we rijden er ook weer uit. Een behoorlijk stuk buiten het centrum worden we voor een bord met Casa Pedro y Enilda gedropt. We moeten over een veld met brokstukken, varkens, kippen, honden en bijna alle andere soorten boerderij dieren naar achteren lopen. Daar achter het hek, bevindt zich een zeer schone, kleine casa midden in de natuur. Landelijker zou je bijna niet kunnen zitten. De vrouw des huizes is alleen en kan geen Engels, dus zij belt iemand die voor ons kan vertalen. We kunnen bij haar fietsen huren, eten, excursies boeken, dus we doen al dit bovenstaande.
Even bijkomen en dan op de fiets naar het centrum waar we rustig genieten van een drankje en kort de markt overlopen. Hier verkoopt bijna iedereen hetzelfde net als in Havana, vooral toeristen souveniers. We fietsen weer terug naar onze casa. We weten kip bij onze eigen casa en dit is overheerlijk. We krijgen vooraf kippensoep wat erg goed uitkomt met mijn buik. Daarna komt er een overheerlijke kippenpoot op tafel, met veel komkommer, sperziebonen, zure bommen, rijst, aardappel, gebakken banaan en bananen chips. Het smaakt allemaal erg goed en wordt vergezelt met verse mangosap. In het donker komen veel insecten te voorschijn, maar hoeveel we geprikt worden valt nog mee. Als toetje krijgen we een stukje kaas met gesuikert fruit. De mevrouw noemt het Papaya, maar het smaakt niet en lijkt niet op Papaya zoals wij het kennen. Het is ontzettend lekker. Na het eten duiken we lekker vroeg ons mandje in. De bedden (2 kleine tweepersoons) liggen nog beter dan onze eigen thuis. Traagschuim en een lekker hard kussen. Overigens is dit ons derde adres met airco. We hebben het getroffen dusver!




Sigaren
De tweede dag beginnen we met een heerlijk ontbijt met heel veel fruit, zoals we gewend zijn voor dezelfde prijs. Hiervoor heb je alles wat je zou willen in een ontbijt. Hier hebben we zelfs Gouda kaas en worst wat iets weg heeft van leverworst. Om 09:00 uur komen er paarden aan de achterkant van de tuin aangereden. Onze geboekte excursie blijkt een privé tour en hij haalt ons dus thuis op. Achter het huis stappen we op de paarden en je rijd meteen de natuur in. Voor mij de eerste keer, ik rijd op Mojito en Jelle op Tequila. Tequila volgt heel rustig en goed. Mojito is iets eigenwijzer, maar het zijn pracht paarden. Je zit overigens aan niemand vast, dus als het paard de benen neemt, ben je weg. Ik kom er al snel achter dat die korte broek niet het slimste idee was. Voor ieder die gaat paardrijden: doe een lange broek aan! Of in ieder geval bedekt tot net boven de knieën. Onze tocht is prachtig, de natuurlijk is hier ontzettend mooi, we zien veel soorten koeien en vogels. Vee loopt hier los.
We stoppen bij een sigaren boer, die ons vertelt hoe het proces daarin verloopt. Terwijl hij uitlegt blijft een heel klein jong katje om aandacht schreeuwen. Ik til het op en geef het wat aandacht, maar dat zorgt er niet echt voor dat hij stiller wordt. Volgens mij moet dat beestje gewoon wat eten krijgen. De man laat zien waar ze de bladeren drogen en hoe ze gerold worden. Hij vertelt dat hij 90% moet verkopen aan de staat. Waar ze in fabrieken worden gerold en klaar gemaakt voor verkoop. De overige 10% laat hij op een speciale manier drogen met verschillende soorten fruit, deze verkoopt hij zelf op de boerderij. Deze mogen we straks proberen. Wat roken?! Wij!? Ja, het lijkt een beetje oneerbiedig om te de sigaar niet eens te proberen. Dus als echte beginners nemen wij een paar trekjes en zijn er dan klaar mee. Jelle koopt hier nog wat sigaren voor vrienden die er wel van houden.





Koffie
Het boeren gaat hier nog zoals wij in de geschiedenisboeken hebben geleerd. Een stel grote koeien trekken een houten ploeg waar de boer op staat voort en het zaaien gebeurd met de hand. Zelfs de wc’s zijn hier nog oude houten hutjes met een houten bak met een gat erin. We vervolgen onze weg met de paarden naar een meertje, waar we de kans krijgen om wat te drinken en de verkoeling op te zoeken. Ik ga heel even pootje baden, maar kleine visjes gaan meteen op m’n voeten af. Ik weet dat mensen in Nederland hier geld voor betalen, maar ik moet er niet aan denken. We gaan het water niet in, maar in de schaduw met een kokosnoot met rum is het ook heerlijk vertoeven.
Dan naar de laatste stop. Een boerderij die van alles teelt, maar waar hun focus ligt op koffie bonen. Hij laat ons het proces zien van hoe dit van een besje aan een plant, tot gedroogde en gemalen koffie verandert. Deze man praat een stuk beter Engels dan de andere gidsen van vandaag en hij vertelt het erg leuk. Ook hier krijgen we weer de kans om een drankje te doen, waarna we het laatste stukje met de paarden inzetten terug naar onze casa. Dusver is het een geweldig avontuur. En genieten we van alles wat we doen en zien. We doen het hier wat rustiger aan dan in Thailand, wat ervoor zorgt dat we meer energie hebben en iets meer kunnen genieten van alles wat we meemaken.
El Olivo
Na een paar uurtjes rust in onze casa, nemen we de fietsen weer mee op pad. Vandaag niet eten bij onze casa, maar in het centrum van Vinales. Met handen, voeten en twee vertaal boekjes komen we een heel eind. De dame geeft aan dat we het beste kunnen eten bij El Olivo, een restaurant wat in de Lonely Planet boekjes ook werd aangeraden. Ze spreekt nog veel over Pedro, de naam die ook op de casa staat i.c.m. met El Olivo, dus we denken dat ze een extraatje krijgen voor de verwijzing als wij hun naam noemen. We fietsen richting het centrum en gaan daar nog even op internet in het parkje. Kaartjes in de aanslag, maar het lijkt niet nodig om in te loggen dit keer. Heel gek eigenlijk, waarschijnlijk is hier iets mis mee, maar goed geen vragen stellen, gewoon gebruiken die handel. We lopen hierna naar El Olivo. Hier worden we aan de deur begroet, we mogen onze fietsen aan het hek vast maken. We krijgen hier een hand van de ober en hij stelt zichzelf voor: ‘Pedro.’ Aha! Dit verklaart een hoop. De eigenaar van onze casa werkt hier dus als ober!
We hadden dusver alleen Enilda van casa Pedro y Enilda ontmoet. Het menu varieert erg in prijs. We zien wat anders op het menu dan kip en varken en grijpen natuurlijk meteen de kans. Jelle neemt konijn met chocolade saus en ik een biefstuk met serranoham en geitenkaas saus. Vooraf krijgen we een stukje geitenkaas met olijfolie. Hier zijn ze erg trots op en terecht het smaakt heerlijk. Echte harde geitenkaas zoals bij ‘t Geertje, ik heb het gemist! Ze promoten ook de geitenboerderij waar ze de producten vandaan halen, dus dat komt naast de grotten bezoeken, voor morgen op de agenda. Als toetje nemen we gecarameliseerde ananastaart. En ja, dat smaakt net zo lekker als het klinkt. De Duitsers naast ons wilden geen toetje bestellen, maar bedachten zich toen ze zagen wat ons voorgeschoteld werd. Voor het donker duiken we weer op de fiets. Je weet het hier nooit met verlichting en het is toch 15 minuten fietsen.
Grot
De laatste dag in Vinales. Jelle heeft geen zin om naar een afgelegen strandje te gaan. Dus het worden de grotten. Tijdens ons diner gisteren kregen we de locatie van de geitenboerderij van El Olivo, dus we besluiten die ook op te zoeken. Pedro adviseert eerst naar de grotten te gaan, dus dat doen we. Op de fiets gaan we een keer in tegengestelde richting van het stadje. Het is een klimmetje, maar ook een lekkere lange daling. De fietsen moeten op de parkeerplaats en natuurlijk moeten we daar een cuc voor betalen. De grot is even verderop en ons we moeten even wachten omdat er problemen zijn met de elektriciteit. Het probleem is snel opgelost want vijf minuten later kunnen we naar binnen. De grot kent geen gids tour, je loopt een stuk over een geasfalteerd pad met flink wat kunstmatig licht. Nog geen 100 meter verder is er een boottour door de grot. Een motorbootje komt met veel herrie aangevaren. Een echte diesel, dus ook de luchten in die grot zijn erg onnatuurlijk. De gids vertelt niets over de soorten steen, of dergelijke. Hij wijst vooral stenen aan waar hij figuren in ziet. De fooienpot komt langs, maar wij betalen voor dit korte ritje al 5cuc en de beste man heeft niets nuttigs gedeeld, dus voor het eerst doen we er niets in. Het stukje waar je met de boot naar buiten komt is mooi, rijk aan groen. Er zijn veel houten hutjes geplaatst, restaurant, souvenir winkels, etc. Voor het eerst in Cuba vinden we iets te commercieel. Terug, fietsen we langs onze casa voor wat water en een wel verdiend airco moment. Wat is het toch windstil vandaag, zelfs in de grot was het 25 graden.
Na ons rustmoment starten we aan 6km fietsen. Ik neem mijn eerdere woorden over de wegen in Cuba terug. Het is maar goed dat dit mountainbikes zijn, want andere soorten overleven deze wegen niet. We fietsen een stuk en zien dan de weg stijl omhoog gaan. Ik twijfel of we er al niet voorbij zijn en stop halverwege. Jelle denkt het ook en we draaien ons om. Helaas , beneden krijgen we toch te horen dat het toch boven is. Bij de tweede poging fietsen we eerst helemaal omhoog. ‘Lanzarote eat your hart out.’ Nee hoor, deze klim is niet te vergelijken. Hij is redelijke stijl, maar vooral de kuilen in het wegdek en de soort fietsen die je voor handen hebt, maken het pittig. Boven zien we een Finca die het zou kunnen zijn. Het lijkt erop dat we hier wat kunnen drinken, dus dat doen we sowieso. Het uitzicht is hier prachtig, maar het blijkt nog steeds niet de geitenboerderij van El Olivo.
Na het drankje fietsen we een klein stukje verder en daar staat het bord dan eindelijk. Het stuurt je naar een weg vol losse stenen, maar daarom heb je een mountainbike! Het is nog best een stukje verder, maar dan zien we het toch eindelijk. Het is een verlaten bende. Niemand verwelkomt ons en we hebben nogwel staan roepen. We besluiten ons om te draaien en in het centrum op zoek te gaan naar een goede lunch voordat we weer terug gaan om de boel weer in te pakken voor de volgende trip. We eten ‘s avonds weer heerlijk bij Pedro y Enilda en delen nog wat gemaakte foto’s van de afgelopen dagen met hen.





4. Playa Larga
De volgende ochtend gaat de wekker erg vroeg. Om 08:00 uur staat de taxi klaar, dus we hebben 07:30 uur ontbijt afgesproken. Gek genoeg is de taxi dit keer op tijd. Volgens Pedro de eerste keer ooit. We zijn weer de eerste en dit keer is het een grote Amerikaanse bak van een wagen, prachtig. In Vinales moeten we weer mensen ophalen, dus off the mainroad, hup de kuilen in. Opnieuw ben ik erg blij met onze casa, want wat je tegen komt ziet er soms niet uit. Door twee Engelse met fietsen doen we er erg lang over om Vinales uit te komen. Uiteindelijk zitten we met 9 man gepropt in deze wagen en zijn we een ruim uur verder voordat we onderweg zijn. Ruim twee uur later komen we aan in Havana.
Hier moeten we allemaal de taxi uit. Wij gaan als enige van onze vorige taxigenoten naar Playa Larga en worden na wat hevig Cubaans overleg worden we verwezen naar een blauwe wagen. We gaan achterin zitten en al snel heb ik daar spijt van. Achterin kunnen de ramen niet open, alle gasdampen blijven hier ook lekker hangen. De wagen lijkt erg op de vorige, maar is toch een stuk minder comfortabel. Gelukkig mogen we er na 1,5 uur uit. Plaspauze!! Ik moest al sinds 08:30 uur en het is ondertussen al 13:30 uur. Gelukkig krijgen we hier ook even de kans wat te eten voor we verder rijden. Hierna op naar het laatste halve uurtje, de taxichaffeur heeft geen idee waar hij moet wezen. Er stapt al snel een Cubaan in die hem wel wilt helpen en i.c.m. met alle navigatie apps komen we allemaal op locatie. Het moment dat we voor onze casa rijden horen van van de andere reizigers duidelijk dat we een mooi plekje hebben. Hebben we het dan toch weer getroffen? Een man komt ons direct verwelkomen en laat ons de kamer zien die we hebben geboekt, of dat we liever de andere kamer willen en laat deze ook zien. Deze is veel ruimer en kost niks extra’s dus we kiezen voor deze. Weer een kamer met airco, prachtig uitzicht, fijn bed. Enige nadeel dit keer: bijna geen waterdruk onder de douche. Dus even geen haren wassen komende dagen. De man van de casa geeft ons nog even mooi uitleg over alles wat we kunnen doen in de omgeving en we gaan het strand opzoeken.
Strand
Het heeft enigzins een Thaise sfeer. Geen enorme luxe, maar wel rustig, paar strandtentjes en niet al te veel mensen. Na even relaxen doen we nog een rondje door het dorp. Even de boel verkennen. Toch nog ‘snel’ wat drinken bij die man met die grote grijns op z’n gezicht. Een verse kokesnoot kost bij hem maar 1cuc. Naast drinken, mogen we de kokos erin ook nog opeten, het wordt nog een flinke maaltijd. De meneer is zo vriendelijk, dat we hem rijkelijk belonen met een fooi. Hier kan de Nederlandse horeca wat van leren. Vanavond eten we bij de casa. Ik neem kip, Jelle varken. Schaaldieren is hier de delicatesse van de omgeving, maar na de dagen die ik heb gehad, ga ik dat niet riskeren. Het eten is weer top gemaakt, ook de kwaliteit van vlees is hier zo goed te proeven.
Na het ontbijt beginnen we dag eerst met het scoren van een wifi kaartje. Onze minuten zijn bijna op en zondag’s is het verkooppunt hier dicht. Maandag reizen we weer door, dus de dag ervoor je mail kunnen checken is altijd verstandig. Omdat we toch op de helft zijn besluiten we even door te lopen naar de twee andere stranden in Playa Larga. De eerste lijkt een beetje vies, maar de tweede is een prachtig wit, bijna verlaten, strand. Dit strand heeft door flinke bomen, ook nog behoorlijk wat natuurlijke schaduwplekken. We duiken hier de zee in om even heerlijk af te koelen. Daarna keren we weer huiswaarts.




Krokodillen boerderij
Bij de casa regelen we een taxi die ons naar de krokodillen boerderij brengt. Eenmaal daar aangekomen geeft hij aan dat hij op de parkeerplaats op ons wacht. Maar het moment dat we binnen lopen, loopt hij achter ons met ons mee. Het voelt allemaal niet erg ontspannen en het voelt soms alsof hij ons iets wil aansmeren. Zo krijgen we ook een kleine caiman in onze handen gedrukt voor op de foto. We doen het maar, want ja, hoe vaak krijg je de kans een krokodil vast te houden? De foto’s zijn een beetje gemaakt en de beste man vroeg achteraf 2cuc per persoon en had natuurlijk geen wisselgeld. Het park is niet zo groot, maar achterin vinden we waar we voor kwamen. Een vijver vol dinosaurussen. De grote monsters die zo stil liggen alsof ze zijn opgezet. In het water lijken het net drijvende stronken hout. Ze observeren hun prooi (ons) doodstil. Een stel betaalt om met een hengel een stukje vlees boven de groep monsters te houden. Dit geeft wat beweging, maar heel rustig, heel gestaag komen er een paar dichterbij. Pas wanneer de krokodil die het dichtste bij is het zeker weet slaat hij toe. Hij is ontzettend snel en met die grote, krachtige kaak heeft geen prooi wat te zeggen. Het park zelf is niet zo veel, maar deze beesten, daar kan je heel lang naar kijken.
Eenmaal uit het park kun je een boottocht boeken over de Laguna naar een Resort wat de stijl is gebouwd zoals de Indianen dat deden. Het resort trekt onze interesse niet zo en de boottocht is volgens lonely planet ook niet heel goedkoop. We zien speedboten en een soort pendeldienst liggen en bedenken dat we daar eigenlijk niet veel zin in hebben. We geven bij de taxichaffeur aan dat we terug willen en we stappen weer in de oldtimer die ons heeft gebracht.
We stoppen halverwege nog in een wijkje waar je nooit zou raden dat daar wat te zien is. Op een van de huizen is een kolibrie geschilderd en een oude man komt ons direct verwelkomen. Zijn achtertuin is lang en groen en staat vol bomen met verschillende soorten besjes. De kleine snelle vogeltjes vliegen om je oren. Welke kant je ook kijkt, vaak vind je wel een mooi vogeltje. Voor de voederbakken zie je ze mooi zweven terwijl die vleugels maar te keer gaan. De meeste zijn groen van kleur en schitteren mooi het licht. Op foto is het bijna niet vast te leggen.
Hierna rijden we terug naar onze casa. Een middagje strand, daar zijn we aan toe. Dus zo gezegd zo gedaan. We een eten wat op het strand en zoeken daarna een lekker rustig plekje. Tegen de avond gaan we terug en we eten weer rustig bij onze casa. Deze avond nemen we de uitdaging aan van de eigenaar. Wedstrijdje rummikub. Het eerste potje wint niet hij, maar Jelle. Daarna wint hij tweemaal. Als echte macho begint hij lekker op te scheppen, dus daag ik hem uit voor een potje Skipbo. Dit is nieuw voor hem, maar hij pakt het snel op. Eerste potje is voor mij, de tweede voor hem. Ondertussen is het al behoorlijk laat. Hans, de Nederlander die ook in onze collectivo hierheen zat is hier ook blijven slapen. Hij is hobby fotograaf en heeft te weinig opslagruimte en vraagt of we onze mening willen geven omdat hij er nog een paar moet schrappen. Ondertussen is het al 23:30 uur, een recordtijd voor ons. We horen dat vannacht de tijd een uur teruggaat. We lijken net een beetje gewend aan deze tijd, morgen lopen we weer achter. Ciénaga de Zapata




Fietstoch
Na ons ontbijt worden de fietsen gebracht die we deze dag hebben gehuurd. We gaan langs de kust in de richting van Playa Giron rijden, met het einddoel een zwemgrot ca. 18km verderop. De eerste stop is het wifiplein in het centrum. Iedereen maar wat van ons laten horen. Op de fiets heb je een lekker windje, de zon brand wel erg goed. We fietsen een aantal strandjes voorbij met de gedachte, ‘op de terugweg gaan we hier stoppen.’ Na ca. 12km stoppen we omdat we een pad zien richting zee. Hier zijn allemaal rotsen en dood koraal. We zien veel zee egels, dus besluiten hier niet de zee in te gaan. We maken er een plaspauze van en zetten het weer op het fietsen.
Eenmaal bij de ‘grot’, zien we ineens weer allemaal Russen. Iemand zou ze de woorden: ‘por favor’ moeten vertellen, want hun houding en manieren van bestellen zijn asociaal. We ergeren er ons al vrij snel aan. Opnieuw moeten we betalen voor het parkeren van de fietsen, maar er is verder geen entree prijs, dus ach. De Cuevo is erg diep en donker, als je daar zwemt zie je dus helemaal niet wat er onder je zit. Ik vind dat natuurlijk niet prettig, dus klim er bijna zo snel als ik kan weer uit. We zien hier ook duikers te water gaan, die zullen vast meer zien, het is hier namelijk 70m diep. We nemen nog een drankje bij het eettentje wat hier zit, maar het is duur en hygiënisch ziet het er niet uit. Na een drankje besluiten we dan ook op de fiets te stappen en weer terug te fietsen. Door het militaire gebied, duurt het wel ca. 12 km voordat je bij het eerste toegankelijke zandstrand bent. Jelle vindt iets verderop weer een pad en we fietsen deze af. We komen uit bij een privéstrand. Hartstikke mooi en je ziet aan stuk verderop een zandbank. Ik ben weer toe aan verkoeling en begin meteen met lopen. Jelle is wat voorzichtig en ik merk verderop meteen waarom. Door de zandbank is dit een ideale plek voor krabben. Hier worden ze behoorlijk groot en dit stuk is perfect voor ze om in te graven. Ik zie er een paar voor me uit rennen, gelukkig nog niet zo groot en ik stop met lopen. Vertel het Jelle en ik begin rustig met mijn weg terug. Jammer! Ik had zo’n zin in een duik. Maar een krab aan m’n teen heb ik liever niet.
We stappen de fiets weer op en besluiten terug naar onze casa te fietsen. Het is lunchtijd en bij deze strandjes zit niets. Jelle heeft ondertussen flink hoofdpijn, dus we drinken eerst wat vocht bij en koelen af in onze kamer met airco voordat we gaan. Lunchen doen we op het strand bij onze casa, waar genoeg restaurants zijn. Als we bijna ons eten en ons vele drinken op hebben begint me toch een stortbui los te gaan. De overkapping van het terras waar we zitten houdt het ook niet allemaal. Alle toeristen lekker dicht bij elkaar wachten tot het over is. Deze bui hadden we op de fiets goed kunnen gebruiken! Het strand is nat en aan de lucht te zien gaat het zo nog wel een paar keer los, dus i.p.v. Een dagje strand trekken wij ons terug in de casa. Even onze lichamen tijd geven voor herstel.
In de middag fietsen we nog even naar de bank, want ja, alles is hier in cash, dus je moet wel genoeg in je portemonnee houden. We stoppen nog even bij het wifi punt om de digitale bankzaken te regelen en er komt weer een stortbui over. Eigenlijk weet je hier, als het regent, zoek dan vast onderdak. Het duurt namelijk nooit lang voordat het lijkt alsof de hemel uit de lucht valt, zo hard dat het regent. We schuilen bij een tentje wat fungeert als een soort mini super en tot mijn verbazing zie ik iemand met chips zitten. Zie ik dat goed? Jawel het is hier te koop! Het is niet echt goedkoop en het is een op en top Cubaanse versie, maar ik ben al bij al twee weken opzoek naar chips. Je moet het hier van de maaltijden hebben in Cuba, want in de supermarkten is bijna nooit iets voorradig en behalve bananenchips lijken snacks hier onbekend.
Hierna knappen ons wat op voor de avond en gaan we een keer buiten de casa opzoek naar ons diner. We lopen eerst naar het strand, maar terwijl we daar lopen valt in Playa Larga het stroom uit. Alles en overal pikzwart. Zullen we nog wel ergens eten kunnen krijgen zo? We besluiten terug te lopen en meer richting centrum te gaan. Gelukkig springen onderweg daar naartoe alweer de lichten aan. Eten zullen we krijgen! We zien een kleine pizzaria welke er wel goed en schoon uit ziet. Cubanen die wachten op hun bestelling, dus beide een goed teken en we bestellen hier wat. Voor onze verse ananassap wordt ook voor ons neus een ananas geschild en in de blender gedaan. De pizza heeft heel veel smaak en de Cubaan doet zijn best op het Engels. We eten aan een picknick tafel en het is heerlijk en snel. Het kost uiteindelijk maar 5 cuc per persoon, terwijl zo’n sapje bij sommige al 3cuc kost. Aanrader dus! Het is nog vroeg, want dit was natuurlijk geen driegangen diner, maar die fietstocht blijkt er toch echt behoorlijk ingehakt. Dus het zal is niet, inpakken en optijd naar bed. Morgen is het tijd voor Cienfuegos! We ontbijten weer lekker vroeg in de casa. De taxi komt tussen 09:00 uur en 09:30 uur, maar we zijn door het vroege slapen ook al ruim voor de wekker wakker. We kiezen ervoor een potje te kaarten aan de ontbijttafel. Hier zien we Hans weer die al wat heeft gezwommen in de zee. Lekker hoor, het water is hier heerlijk warm, dus als dit ergens kan is het hier wel. Hans vertrekt ook naar Cienfuegos, dus we praten nog wat tijdens het ontbijt en stappen om 09:30 uur dezelfde collectivo in. Deze rijdt een binnendoor weg, waar hij opnieuw iets typisch Cubaans kan laten zien: rijst drogen op de weg. Bijna een derde van het wegdek is bezaaid met rijst, om te drogen verteld hij nuchter. Ons lijkt dat met al die oldtimers en hun gassen niet erg gezond. Zeker niet als je verderop een grote vrachtwagen en tractor er over heen ziet rijden. Maargoed, het geeft een mooi plaatje.





5. Cienfuegos
Punta Gorda
Eenmaal in centrum Cienfuegos stappen de meeste uit. Hans ook, terwijl hij niet meer weet hoe het hostel heet: ‘Komt wel goed.’ Daarna rijdt de taxi richting Punta Gorda, dit is de buitenwijk, waar alle mooie villa’s staan. Maar ook het hostel van de twee Spanjaarden en ons slaapverblijf. De casa waar we dit keer slapen zit in het puntje van Punta Gorda, dus aan het water. Het is een restaurant van oorsprong en staat vol met tierelantijnen en planten. Ik vind het sfeertje wel wat hebben. Er staat ook flink veel wind in deze punt, dus in verhouding met de rest van Cienfuegos is het hier lekker fris. De kamer is ruim en het bed ligt heerlijk en is groot. Alleen de badkamer is wat klein, de waterdruk straal iets beter dan in Playa Larga, maar ook niet om over naar huis te schrijven. Ik kan in ieder geval me haar weer wassen! Daarnaast hebben we hier weer een huisdier, een grote zwarte mot. Mijn held van een vent wilt hem lekker laten zitten, maar je snapt dat ik dan de hele nacht niet naar het toilet durf. Dus ik pak een mandje wat daar staat, een gesealed papiertje en hup, mot naar buiten. Hij is hardnekkig, want een uur later is hij weer binnen, maar dit keer weet ik hem met wind naar buiten te jagen. Na de spullen weer geïnstalleerd te hebben gaan we Punta Gorda ontdekken.
We zien vooral voor mooie grote huizen. Bij de rotonde zit een heel grote, waar je ook kan dineren, super statig en chique, dus we lopen door. Het is bloedheet buiten, met wind goed te doen, maar als er te veel gebouwen staan voel je geen wind meer. Fietstaxi’s houden ons aan alle kanten aan en willen ons naar het centrum brengen voor 3cuc. Nee dank je, maar wel handig om de prijs te weten! Uiteindelijk zien we een restaurantje aan het water waar ook de Nederlandse vlag bij hangt. Het ziet er schoon uit, dus wij gaan zitten. We willen in ieder geval een drankje, als de kaart goed is eten we ook wat. De kaart geeft nette prijzen, niet duurder dan we gewend zijn, dus ik bestel garnalen en Jelle mixed grill. Hierna nog een lekker toetje en een kopje koffie, omdat het erg lekker was.
Bij het ontvangen van de rekening komt hij wel heel hoog uit. Ik kijk even met Jelle mee en zie dat de bedragen van de gerechten een stuk hoger zijn, dan op de kaart stond aangegeven, bijvoorbeeld: mixed grill was hier 16 cuc en op de kaart was dit 10cuc. We vragen de man hoe dit kan en hij loopt weg om een kaart te halen. Op deze kaart staan andere bedragen en hij doet een beetje alsof het niet waar is wat we zeggen. Hij loopt naar achteren en een andere man komt met twee kaarten. Hij vraagt wat het probleem is en wij leggen het uit. Hij geeft aan dat het policy is dat toeristen een andere kaart krijgen met hogere prijzen (dit is bij a standaard in Cuba). Dat laatste vinden we geen punt, maar wel dat wij twee keer toe de andere kaart hebben ontvangen en hiermee keuzes hebben gemaakt voor bestellingen. We leggen ons erbij neer en betalen de hoofdprijs. Hier komen we niet meer terug, dat is duidelijk en dat terwijl het eten heerlijk was. Cubanen wees duidelijk over je prijzen!
Hierna lopen we terug naar de casa en gaan we lekker spelletjes spelen in de grote schommelstoelen voor de deur. Even uit de warmte, plan de campagne maken voor de komende dagen. Hierna nog even relaxen in de hangmat, die ook voor onze deur hangt en daarna naar beneden. We eten vanavond hier, want volgens de Lonely Planet kan dit restaurant tippen aan Miami. Helaas vinden het eten hier wat tegen vallen, het toetje vinden we echt niet te pruimen, we trekken er allebei een zuur gezicht van en de koffie is lauw. Het lekkerste van de avond was de banana liqeur die we voor het toetje kregen. De eerste gangen waren overigens niet slecht, maar we hebben bij de meeste casa’s beter vlees gekregen. De tweede dag hier is het tijd om het ontbijt uit te proberen en dat is een zekere revange. Net als de meeste: veel fruit, wat brood, vers sapje, maar hier ook pannenkoeken en een kaasomelet waar je u tegen zegt!




Cienfuegos
Hierna nemen we buiten een fiets taxi, dat voelt decadent, maar is hier heel normaal. De beste man fiets ons naar het centrum van Cienfuegos. Hij zet ons af bij een markt, natuurlijk zoals dusver elke, puur voor toeristen en vol met souvenirs. Aan het einde van de markt komen we bij het José Marti plein. Dit plein is een wifi punt, dus eerst de familie laten weten dat we weer een stad verder zijn. Terwijl we zitten, komt een man ons vragen of we water willen. Z’n prijs is goed en water soms schaars, dus we doen het.
Daarna aan de wandel, eerst de tour naar El Nicho regelen bij Cubanacan. Cubanacan is een touroperator die excursies aanbiedt. We lopen het kantoortje in en er is één oudere dame aan het werk achtereen groot bureau. Het zitten al meerdere mensen en gezien het tempo wat we ondertussen kennen in Cuba kan dit wel even duren. We nemen rustig plaats en na ca. 45min kunnen we onze tour voor morgen regelen en geheel onverwacht kan deze dame Engels!
Barbershop
Hierna gaan we richting busstation. We zien in de winkelstraat een restaurantje op de tweede etage met een leuk balkon met uitzicht over de straat en besluiten daar wat te lunchen. Mensen kijken blijft leuk, hier zeker! We lopen het centrum uit richting busstation. Je kan zien dat we in de buitenwijk komen, want de huizen zien er steeds minder verzorgt uit en je ziet steeds minder toeristen lopen. Natuurlijk is dit de plek om voor Jelle een echte barbershop te vinden waar hij zich even kan laten scheren. Onderweg komen we die niet tegen, maar wel veel kappers. Ook één waar vooral mannen aan het werk zijn, dus we lopen even naar binnen en vragen naar de mogelijkheden. De mannen zijn erg stil, maar een dame komt ze helpen. Ze kan matig Engels, maar glad scheren kost 3cuc. Prima! Jelle mag meteen plaatsnemen. Ik zie ook wat vrouwen kapsels aan de muur en vraag of dames hier ook geknipt kunnen worden. Dat kan zeker, voor 5cuc (ca. 4 euro!!). Dus laten we mijn haar ook maar meteen doen. Graag de dode puntjes, zo klein mogelijk. Ze vraag of ik ook laagjes wil, met een blik alsof dat hier de trend is die ik eigenlijk niet mag missen. Prima, doe maar. Daar zitten we dan. Voor Jelle is een speciale oude bureaustoel gehaald zodat hij voldoende naar achter kan leunen, zonder hoofdsteun, dus het ziet er lekker oncomfortabel uit. Maar de beste man scheert heel netjes.
Bij mij zie ik geen puntjes, maar flinke stukken op de grond vallen. Anders dan in Nederland waar de kapster om jou heen draait en jij continue kan meekijken in de spiegel, wordt je hier zelf de ronte ingedraaid en blijft de kapster staan. Ik zie dus niks, maar na twee tellen leg ik me erbij neer. Ze weet vast wat ze doet. Jelle komt gladgeschoren de stoel uit. De volgende klant is een jongen die eerder wachtte dan wij. Hij vindt het interessant dat we uit ‘Hollanda’ komen, de plek waar alle homo’s heen gaan. De eerste plek waar ze mogen trouwen! De kapster vraagt of dat het allemaal klopt wat hij zegt. Als ik aan geef dat ik twee tantes heb die getrouwd zijn lijkt ze dat erg mooi te vinden. Toeristen lijken ze wat spannend te vinden, maar ook erg interessant. De dame geeft aan dat ze nooit haar Engels kan oefenen en nu eindelijk wel. Ze is klaar met knippen en draait me naar de spiegel. Er is een flink stuk af, maar het is een leuk kapsel en ziet er eindelijk weer gezond uit. Ik moet nog even blijven zitten. Ze zet een welkome blower voor me, want onder die kappersdoek was het net een sauna. Ondertussen pakt ze een stijltang. Ze gaat me ook nog helemaal stijlen! Ze maakt er flink werk van voor die 5 cuc! Het eindresultaat mag er wezen, alle dode punten zijn weg, het ziet er leuk uit en met deze warmtes hier lekker luchtig. We geven een flinke fooi en gaan verder naar de bus.
De Viazul halte is dicht, de bedragen zijn 6,- p.p. en het tijdstip is niet ideaal als je vroeg in Trinidad wilt zijn. Volgens een man buiten kan hij een collectivo voor 8 cuc regelen. Fijn dat we de prijs weten, maar dat doen we dan liever bij onze casa regelen. We lopen weer richting het centrum. Eerst een kijken in dat museum met de uitkijktoren. Het is niet zoals Lonely Planet aangaf gratis. Maar het is een prachtig gebouw met oude chique meubels. Het uitzicht is inderdaad prachtig. Het volgende wat we willen bezichtigen is het theater, maar eerst even wat vocht aanvullen. In het culturele centrum gewijd aan Benny More gaan we zitten in het binnenplaatsje, met vrij snel wat spijt. Het is hier windstil, dus vrij warm. We bestellen twee verse limonades (geperste limoen met water en ijs en soms wat suiker), heerlijk verfrissend en een aanrader als in Cuba bent en de cocktails en hun prijzen zat raakt. Het theater wordt gerenoveerd, we kunnen het zien vanaf de straat. De grote zaal is momenteel een bouwval. Zo jammer!
Cienfuegos
We besluiten richting de begraafplaats te lopen in Reina, dit is een nationaal monument. De zon staat hoog, bijna nergens schaduw, bloed hitte. Hoe verder we lopen hoe slechter de huizen erbij staan. We hebben het gevoel dat we een achterstandswijk in lopen en we worden ook een beetje vreemd aangekeken. Er ligt ook een dode hond op de stoep. Erg zielig allemaal. We vinden het niks en vragen een paard en wagen taxi ons terug te rijden. Het lijkt een beetje vervallen jeugd plek. Er is een bar en een grill waar je wat kan bestellen. We zien hier ook mensen het water in gaan. Het lijkt vooral een ding van de lokale jeugd. Ik vind het wel grappig, maar Jelle vindt het niks, dus we zijn meteen weer weg, Bij de casa even relaxen en ‘s avonds gaan we eten in het paleis even verderop. Het is een super statig pand, maar het eten is dat alles behalve. Het is niet goedkoop, maar ook niet erg lekker. Weer een ervaring rijker. In Cuba betekent luxe uitstraling zeker niet dat het luxe is. Kwaliteit van eten valt dus ook niet te raden. Enige wat je kan doen is kijken naar de hygiene van wat je kan zien. Maar dit zegt ook niet altijd alles. Het blijft een verrassing. De volgende ochtend is de fantastische omelet weer een doodgewone geworden. Jammer, het eten is dus niet consequent. Alhoewel, dan kan het avond eten ook weer beter zijn, laten we het positief houden.
El Nicho
We ontbijten erg vroeg want om 08:00 uur moeten we verzamelen bij een hotel voor de excursie. Zoals altijd zijn we te vroeg en na kort wachten komt een taxi aanrijden met onze guide. Er waren geen andere gegadigde wat goed voor ons uitpakt, want we hebben een privé tour, met een privé taxi. We rijden richting de bergen en onze guide Vladimir begint al meteen te vertellen over de historie van Cienfuegos. We rijden door een wijk die uit de grond werd gestampt in de Sovjet tijd. Dit was namelijk voor de werknemers van nucleaire fabriek gebouwd, die aan de overkant van het water is gebouwd. Allemaal gelukkig bijna niet werkzaam, want het is nooit afgemaakt. Hij verteld dat het een kopie was van de Tjernobyl versie. Na 1,5 uur rijden komen we aan bij El Nicho.
Het ligt in mooie groene bergen, maar we zijn helaas meteen in het park. Ik had de goede hoop, dat deze excursie gepaard ging met een hike door de natuur. We zien nog geen andere auto’s of bussen op de parkeerplaats. We hebben geluk! Het park, dat bekend staat van toeristen massa’s, hebben we nog voor onszelf! De watervallen zijn plaatjes en als we bij de bovenste zijn laat Vladimir ons alleen. We spreken een tijd af, waarop we naar onze lunchplek gaan en we mogen zelf lekker zwemmen en op pad in het natuurpark. We gaan eerste maar is zwemmen bij deze grote. Het water is voor Cuba ontzettend koud, zo’n 18 graden. Na alle hitte dagen vind ik het juist erg lekker. Jelle daarin tegen gaat er bijna van in shock. Te grappig om te zien. Als we een beetje klaar zijn met zwemmen, arriveert de eerste flinke groep, we waren precies op tijd. We lopen het pad rustig naar beneden en zien steeds meer mensen. Bij het staatsrestaurant doen we even een drankje, want we hebben nog 2 uur om onszelf hier te vermaken. We zien bij het restaurant hele bussen verzamelen met een gids met microfoon. Wat hebben wij het dan getroffen!
Na het drankje gaan we naar beneden, het lijkt alsof je het park uitloopt, maar de twee laatste plekken bevinden zich aan de andere kant van de aanrijweg. Het is beneden ook prachtig en we zien hier nog geen groepen, enkel wat stelletjes. Beneden gaan we nog een keer zwemmen. Eigenlijk wil Jelle niet, hij vindt het te koud, maar laat zich toch verleiden. Ik vind dit juist een pracht plek om te klimmen en te klauteren, dus ik vermaak me wel. Na afloop nog even opwarmen zitten op de rotsen onderaan in de zon en daarna onze guide vinden. We lopen samen met hem 300m naar beneden met de weg.
Daar zit het privé restaurantje wat hij het beste vindt en voor 7cuc heb je hier een complete maaltijd, dus wij vinden het prima. In ieder geval beter dan het drukke staatsrestaurant in het park! Het restaurantje ziet er leuk uit. De keuken is buiten en in het zicht en is voor Cubaanse begrippen netjes. Ik bestel geit, want dit heb ik nog niet eerder op. Jelle gaat voor de porksteak die wordt aanbevolen. Bij mij valt het vlees van het bot. Dat weet je weer zeker, want zoals overal in Cuba weet je zeker dat je met echt vlees te maken hebt. Botten, pezen, vet, alles zit er nog aan, dus je mag zelf met mes en vork ploeteren. Het smaakt wel heerlijk en de bananenchips, die je bijna overal bij ieder gerecht krijgen, blijven niet vervelen. Na ons diner staat de taxi weer klaar om ons terug te brengen naar Cienfuegos.
Als we terug aankomen met de pick up plaats, moeten we nog een stukje lopen. Gek genoeg zijn we bek af. Waarschijnlijk alle indrukken i.c.m. de warmte. We besluiten een privé taxi naar Trinidad te regelen voor morgen. Even niet opgepropt in een oude bolide, maar luxe met zijn twee. Daarna weer tijd voor spelletjes en eten bij de eigen casa. Dat voorgerecht met Iberico ham was heerlijk, dus alleen dat is al prima voor de prijs, al het andere eten nemen we voor lief. We krijgen dit keer een lekkerder toetje, al is het weer veel Guava, iets wat Jelle echt niet lekker vindt. Aan het eind lekkere hete thee, i.p.v. lauwe koffie, we beginnen het hier te begrijpen. Terug op de kamer is het weer inpakken geblazen voor mij, morgen ochtend om 09:00 uur staat de taxi klaar. Jullie snappen dat Jelle morgen ochtend z’n spullen wel pakt. ‘s Nachts ligt Jelle veel te woelen. Nu ik me eindelijk wat beter voel, begint hij zich ellendig te voelen. De volgende ochtend aan het ontbijt eet hij daarom alleen het fruit. Zonde, want de top kaas omelet is er weer en tja, dan maar twee pannenkoeken voor mij! Ik ga beneden nog even betalen en ik krijg een spaanse handgeschreven rekening onder ogen. Twee drankjes, één keer eten en dat was het dan. Ik kijk vreemd naar de man want dit kan niet kloppen. De tweede die hij daardoor tevoorschijn tovert klopt al beter. Twee avonden diner en de juiste drankjes. Wat ik voor mis zijn de nachten slapen, maar er staat ‘3 noches’ boven en ‘habitacions —‘ . Het lijkt dus alsof ik al betaald moet hebben. Dan zou ik mijn administratie niet goed hebben. Dat kan natuurlijk, maar dat kan ik alleen online checken en hier kan ik niet online. Ik keur deze rekening daarom maar goed, als we niet hebben betaald hebben we een voordeel van 150cuc (ca. 150 euro).




6. Trinidad
De taxi die we hebben afgesproken staat netjes om 09.00 uur voor de deur. Het is weer een oude bak die bijna uit elkaar valt, maar omdat we hem privé hebben zit dit dikke prima. We rijden door groen, groen en nog eens groen, tot we de zee zien. Nu nog een klein stukje en we zijn zo in Trinidad. De chauffeur en zijn vrienden op straat hebben, (zo lijkt het), nooit eerder een navigatie gezien. Hij heeft moeite met het vinden van het adres. Zelfs als we er nog maar twee straten van zijn verwijderd. Hij snapt me nog net op tijd, anders waren we uitgestapt, want bij elke keer vragen verlaat mijn telefoon de auto, wat ik helemaal niks vind.
Trinidad is een echte oude stad. Losse stenen, waar je slecht overheen kan met motorvoertuigen. Water afvoer lijkt er niet te zijn, er ontstaan riviertjes door de straten als het regent. In onze nieuwe casa hebben we weer de luxe van airco en een goede douche. Het is alleen erg gehorig, waardoor je ook, erg schattig, steeds paard en wagen voorbij hoort gaan. Het bed kraakt enorm, til je arm op en hij kraakt al. We komen erachter dat het lattenstelsel zelf gemaakt is tussen het vrij chique frame. Er zit niet eens een volledige steunbalk in! Ach, als hij het maar twee nachtjes overleefd. We gaan rustig op pad, even de bus en de tour regelen. We hebben nog geen twee straten gelopen en komen daar Hans tegen. Hij nodigt ons meteen uit om even ergens wat te drinken. Genoeg tentjes hier om plaats te nemen. De eerste waar we gaan zitten heeft alleen maar eten en geen drinken (ja, alleen in Cuba). Dus we zoeken nog even verder en vinden een plekje met voldoende ventilatie. Het is erg warm in Trinidad, veel smalle straatjes zorgt dat er weinig wind doorheen kan. We praten even bij en delen wat mooi geschoten plaatjes. We spreken af ‘s avonds met zijn vieren te gaan eten. Randy zit ziek in zijn casa, maar zal vanavond vast ook wat willen eten.
Voordat we bij de Viazul zijn, vinden we Cubatur, een andere touroperator met excursies. We boeken er een voor de dag erna naar de suikerplantages in de vallei. Het schijnt erg mooi te zijn en vol geschiedenis over de slavernij. Je hebt twee versies. Een waarbij je met de ‘toeristen trein’ (stoomlocomotief) gaat, zonder gids, naar twee plekken. Of een met de bus, Engelse gids, vier plekken, plus lunch. Het wordt de laatste, want juist over de geschiedenis horen maakt de trip zo interessant. Bij het busstation is het weer zoals altijd een doolhof. Zonder vragen kom je nergens. We vinden de Viazul receptie. De bus gaat helaas via Cienfuegos, dus we zijn twee keer zo lang onderweg dan met een taxi. Maar de privé taxi is vrij prijzig hier en een collectivo is een gok met hoe je zit, dus we kiezen toch voor de bus. Zeker voor Jelle nu beter dan warm dubbelgevouwen zitten.




Hierna opzoek naar een plekje voor de lunch. Op de trappen van casa de musica vinden we dat. Een terrasje met een menukaart met 20 soorten gerechten. Maar natuurlijk is alles uitverkocht behalve 4 dingen. (Ook typisch Cuba) Ik bestel maar wat en Jelle slaat dan toch maar over, geen risico met vlees. Op de trappen zie je soms mooie salamandertjes voorbij rennen met een opgekrulde staart, super vrolijk gezicht. Natuurlijk zien we ook weer een aantal straathonden. Die zie je eigenlijk opvallend veel in Cuba, maar de meeste zien er heel gezond uit en gaan lekker hun eigen weg. We lopen nog een stukje over het grote plein, waar alle musea zich bevinden. Duidelijk is dat Jelle beter naar bed kan, dus we gaan nergens in en terug naar de casa voor een siesta. We pakken de bus naar Santa Clara toch laat, dus we kunnen die dag nog wel wat musea in. ‘s Avonds lopen we naar het restaurantje wat Hans aan heeft beveelt. We zijn de eerste, maar niet veel later komen de twee mannen aanlopen. Ook Hans voelt zich niet top. Dus daar zit ik dan, met drie zielige mannetjes. Ze kiezen dan ook alledrie voor een veilige pasta, terwijl ik voor een cordon blue ga. Die heb ik hier nog niet eerder gezien! Het smaakte heerlijk en de prijs was hier heel schappelijk. Het was gezellig met de mannen kletsen en hun over hun reizen horen praten.
De volgende ochtend hebben we ontbijt in de casa, het zit blijkbaar in de prijs. De dame van de schoonmaak bereidt ook het ontbijt voor. Ze spreekt geen Engels, maar we komen er prima uit. Het fruit ziet er iets minder vers uit dan we gewend zijn, dus we laten de Guava dit keer toch echt liggen. Verder weer hetzelfde ontbijt als ergens anders, dan op een bord met patisserie na. Op het bord met dit zoetigheid lopen me toch een partij kleine miertjes! Gelukkig ziet de dame dit uiteindelijk ook en maakt voor ons een nieuw bord klaar. Hierna lopen we naar Cubatur voor onze tour. We zitten in een mooie kleine bus met airco en een groep van ca. 10 man. De gids was erg rustig, maar vertelde duidelijk. De eerste stop zijn ruïnes, ze zijn erg belangrijk volgens hem, maar wij lopen er als toeristen allemaal overeen. Zal in Europa toch niet gebeuren. Je zag het huis van de eigenaar en het net zo grote huis voor zijn 200 slaven aan de overzijde. Hierna bezoeken we nog twee van dit soort locaties, met de keer worden ze toeristischer. We zijn blij met zijn verhaal, dit geeft iets meer informatie over de geschiedenis en de vervelende omstandigheden van de slaven. Zonder dat verhaal zou dit ons weinig zeggen. Na de suikerplantages (ten minste, geen was meer werkzaam) rijden we met de bus naar het lunch restaurant. We zitten met zijn alle aan een grote tafel. Wij komen naast het Australische stel Gareth and Ruth te zitten en een Spanjaard genaamd Edgar. Edgar zegt niet zo veel, maar Gareth en Ruth houden wel van een praatje. Hij komt van oorsprong uit Zuid Afrika, vlak bij de wijnvelden die wij nog graag zouden bezoeken. Zij komt uit Sydney.




Na de tour gaan we de casa weer in voor verkoeling. Hierna de bankzaken regelen, even op internet en weer terug de verkoeling in. We hebben afgesproken met het Australische stel om te gaan eten. Maar net als we naar buiten willen lopen om de internet berichten te checken gaat het regenen en flink ook. Er zit ontstaat zelfs een rivier door de straat. De regen houdt behoorlijk lang aan. Uiteindelijk is het 19:20 als we de straat op kunnen, snel naar het wifiplein. Na inloggen zien we dat ze een berichtje hebben gestuurd met het voorstel om 19:00 uur te meeten bij Cubatur en dan samen een tentje te zoeken. Dus wij lopen er direct heen. Cubatur is dicht en met de regen zullen ze hier vast niet lang hebben staan wachten. We lopen die straat nog in om te kijken of we ze ergens zagen zitten, maar helaas. We gaan uiteindelijk zitten bij een Lonely Planet geprezen restaurant: La Redaction. Terecht dat deze wordt geprezen, de service is goed en het eten en de drankjes zijn top. Helaas was het toetje dat ik wilde bestellen op. Banana en pineaple pie… met de zoete bananen van hier moet dit hemels zijn geweest. We gaan terug naar de casa, morgen een lange wacht dag. Met de bus in de middag naar Santa Clara. De volgende ochtend is het inpakken geblazen. Om 12:00 uur moeten we uitchecken en onze bus gaat om 15:00 uur, dus na ons ontbijt besluiten we nog wat musea te bezoeken in het centrum. Jelle heeft geen behoeften om museum ‘Romantica’ te bezoeken. Weer jammer natuurlijk. We lopen een museum in met de gedachte dat het museum ‘hisorica’ is, maar dat blijkt ‘Nationale Banditos’ oftewel revolutaires en de materialen die zij gebruikte om de revolutie te starten. Helaas, alles Spaans en ondanks dat het personeel erg behulpzaam wilde zijn, ook zij konden geen Engels, dus we konden er weinig van begrijpen. De toren beklimmen dan maar, dan hebben we in ieder geval mooi uitzicht over Trinidad. De hekjes op de toren kwamen tot je knie! Eenmaal buiten dan toch opzoek naar museum historica. Deze zou gaan over een rijke suikerplantage eigenaar, die nog rijker wilde worden. Dat deed hij door een andere rijke stinkerd te vergiftigen en met zijn rijke vrouw te trouwen, die ook weer afkomstig was uit een andere rijke familie. Ook de dame zou niet natuurlijk aan haar einde zijn gekomen. In het museum zie je niks van dit alles. Je ziet weer stukken van de revolutie en wat oude meubels. Het is opnieuw een prachtig pand en de architectuur is prachtig, maar helaas blijft het daarbij.
Hierna dan toch nog maar even afkoelen in de casa, voordat we moeten uitchecken. Spullen op de rug en aan de wandel. Dit is eigenlijk de één van de weinige keren dat we ook echt met onze backpacks een stukje moeten wandelen. We hebben nog wat tijd te doden, dus gaan we opzoek naar een lunch plekje. Deze vinden we bij een bakker die ook wel als supermarkt lijkt te fungeren. Natuurlijk zijn hier bijna alle sandwiches met pollo (kip), maar de kip is op, dus blijft opnieuw weinig keus over. Na ook nog een rustig bakkie koffie lopen we door naar het busstation (nog geen vijf minuten lopen). We zijn lekker vroeg en gaan na het inchecken rustig buiten zitten. Officieel moet je er een half uur van te voren zijn. Het verbaast ons dat veel mensen last minute komen, een aantal dames komen weer 15 minuten van te voren. Gelukkig waren wij vroeg en als een van de eerste in de bus. Dus we hebben goede plekken bemachtigd. Het een beetje irritante Spaanse stel wat achter ons komt te zitten, gaat nog even naar buiten. Perfect, kunnen wij de stoelen vast een klein beetje op ligstand zetten! We zitten goed en de bus rijdt precies op tijd weg.
7. Santa Clara
De volgende ochtend vroeg op pad. Meestal vertrekken excursies rond 09:00 uur. Dus als we niet snel genoeg zijn, dan zijn er geen opties meer. Cubanacan kan voor ons de sigarenfabriek regelen. De tour gaat elk half uur. Als we vragen naar andere opties om te bekijken schrikt ze een beetje, want het is maandag en dan is het Che museum dicht. We geven aan dat we daar al geweest zijn. Er is volgens haar verder weinig te zien, misschien het theater maar dat ik net als de sigarenfabriek alleen in de ochtend open. We besluiten beide maar te gaan doen.
Sigarenfabriek/ Theater
De fabriek is grappig om te zien. Allemaal mensen bezig met het rollen en controleren van sigaren. We krijgen het proces netjes in het Engels uitgelegd en we kunnen rustig meekijken. We zijn maar met een klein groepje, wijzelf en twee Duitse oudere dames. Na de sigarenfabriek dan maar even naar de outlet aan de overkant voor wat rum. Daarna richting theater. Een dame verwelkomt ons en vertelt een klein beetje over de het gebouw en zijn functie. Al de opbrengsten van dit theater gaat naar de arme mensen. Het is niet groot, er kunnen ca. 400 mensen zitten. We hebben het in 10 minuten gezien. Het nog maar 11:00 uur en we hebben alles wat te zien is in Santa Clara al gezien!
Dan maar een terrasje pakken. Typisch Cubaans overigens bij dit tentje genaamd ‘Europa’: ‘wij hebben geen frisdrank meer, maar we hebben wel bier en rum.’ Gelukkig hebben ze ook koffie en water. Er lopen heel veel zwerfhonden en heel veel rare mannetjes in deze stad. Terwijl we rustig zitten kijkt een man van een afstand zelfs onder onze tafel met een poging in m’n short te kunnen kijken. (wat onmogelijk is) Als hij boven komt haalt hij zijn tong over z’n lippen. Bah, daar krijg ik de rillingen van, wat een eng, vies, mannetje. Ik ben erg blij dat hij door loopt. Na de drankjes gaan we naar de bakker die altijd een rij van klanten op straat heeft staan. Ik dacht te hebben gelezen dat je hier ook kon lunchen en wat drinken, maar dat bleek toch niet te kloppen. Wij dachten misschien op de tweede etage, maar de bakkers reageerden erg geërgerd op onze vraag.
Cafe Revolution
Dan even kijken bij cafe ‘Revolution’, misschien hebben ze daar iets van lunch, deze had Isel aangeraden. We zien buiten op het bord sandwiches staan, dus hop naar binnen. Binnen loop je eigenlijk in een museum. Het is dat we die oude ventilator niet in onze tassen kunnen laten passen, want dit vintage exemplaar is werkelijk fantastisch. De muren hangen vol met oude foto’s, krantenstukjes, diploma’s en politieke cartoons. Allemaal over de revoluties uit Cuba. We bestellen een smoothie bij onze broodjes en er komen twee viskommen van ananas milkshakes aan, heerlijk. Hierna nog even verder kijken, want dit is ruimte één van de vijf. De tweede kamer is gewijd aan Fidel, de derde aan Che, dan nog één aan Camillo Cienfuegos en de laatste kamer is een vintage sale. Dit zijn vooral erg dure boeken. We hoopte nog wat leuks te vinden, maar helaas. Hierna lopen we de straat verder uit. Er is nog één monument wat we kunnen bekijken en dat is er natuurlijk weer een van Che. We lopen er heen en het blijkt enigszins verdekt te zijn opgesteld. Het is ook bij lange na niet zo groot als de andere die we gezien hebben. Het is alleen het beeld en verder niet, dus we draaien ons weer om.
Onderweg terug naar de casa komen we nog een souvenirs winkeltje tegen. Dit keer laten ze ons rustig kijken en dat werkt, ik koop een leuk armbandje voor 3 cuc. Eenmaal bij de casa is het tijd om wat te relaxen. Terwijl ik in de schommelstoel de reis bij hou, vraagt Isel of ik misschien wat thee zou willen. Super lief, maar Jelle staat nog onder de douche, dus misschien straks, hij vindt dat vast ook lekker. Als Jelle klaar is met douchen komt my Rummy tevoorschijn. Isel is geïntrigeerd en blijft rustig kijken hoe we het spel spelen, ze wil niet meedoen. We krijgen er een lekker pot thee bij, zoals in elke casa in een thermoskan (de koffie ook altijd). Na drie potjes is Jelle de winnaar van de avond. Tijd om te eten. We hebben zin in makkelijk en de pizza tent was goedkoop en lekker, dus wordt het pasta en pizza.





8. Varadero
De volgende ochtend vroeg op. Isel heeft om 06:30 uur het ontbijt klaar staan en om 07:00, netjes op tijd, is de taxichauffeur er ook. We rijden in een scooterwagen naar het Viazul busstation. We zijn ruim op tijd, maar het is erg druk op het station. Alle bussen voor de locals moeten ook nog vertrekken. Een uur was erg ruim van te voren. Naast dat dit een half uur eerder is dan bij andere haltes van Viazul, komt de bus ook vrij laat binnen. Als hij meteen doorrijdt zijn we net op tijd. De buschauffeurs verlaten de bus zonder ook maar iets te zeggen tegen de behoorlijk grote wachtende groep. Ze houden gewoon even een half uur pauze, terwijl wij met z’n allen, niet wetende hoe of wat en al die tijd klaar staan om in te stappen. Jelle en ik staan vrij vooraan, dus dat plekje geven we niet op.
Als de buschauffeur er eindelijk is zegt hij iets in het Spaans en zie je vooral veel Cubanen en Russen zonder kaartje eerst de bus in stappen. Waarschijnlijk de groep die er al in zat. Het is een grote groep, dus het wordt krap. Omdat we lekker vooraan zaten bemachtigen Jelle en ik gelukkig nog één van de laatste plekjes naast elkaar. Veel mensen komen flink uit elkaar te zitten. De meeste stoelen staan volledig op ligstand, zo ook de onze, dus we zetten hem iets rechter op. Gelukkig zijn de Cubanen voor ons wel gemanierd en zetten ook zij de stoel recht op om ons wat ruimte te geven. Daar gaan we dan, ruim 45 minuten later dan gepland vertrekken we. Bijna 2 uur gewacht op een bus! We rijden gelukkig de directe route naar Varadero. Als je de avondbus had, dan hadden we onze route weer terug moeten volgen: Cienfuegos, Playa Giron, Playa Larga en dan pas naar boven kruisen. We zijn uiteindelijk maar 20 minuten later op bestemming dan we dachten.
Iberostar Bella Costa
Het busstation in Varadero hebben we natuurlijk al aan het begin van onze reis gezien en we weten welke uitgang te pakken om de belaging van taxichauffeurs voorbij te lopen. Aan het einde van de straat houden we een scootertaxi aan, een stuk goedkoper dan de normale taxi en net zo comfortabel, komen we aan bij ons laatste verblijf van de vakantie: Iberostar Bella Costa. Het is een groot complex, de lobby ziet er gelikt en schoon uit. We kunnen pas om 16:00 uur onze kamer op, maar krijgen wel vast een bandje en we kunnen onze bagage kwijt in de bagage ruimte. Dan eerst maar even lunchen.
Waar overal in Cuba zwerfhonden lopen, lopen hier juist veel katten. Ze zien er niet slecht uit. Volgens mij zijn er genoeg toeristen die ze voeren. Hierna nog even naar het strand en dan toch tijd voor onze kamer. De kamer is ruim, maar ik vind overal zwarte haren. Zelf in de douche, aan de douchekop, aan het bidet. Ik vind het maar smerig. Het bad is oud en de coating laat los en er zit overal kalk. Hier ga ik dus echt niet douchen. Ik ben er even pissig over, maar laat het erna gaan.
Dit is Cuba op en top. Ik had het van te voren zelfs een beetje verwacht, maar door de lobby, bar, strand en vorige ervaringen ging mijn verwachting toch te ver omhoog. Het bed is wel goed en lekker groot.
De laatste dagen bestaan vooral uit strand, zwembad en eten. We pakken nog twee keer de hop on / hop of bus, waaruit je duidelijk kan zien dat het één en al resorts zijn hier. We kopen nog wat souvenirs en regelen onze laatste dingen voor de terugvlucht. By the way, ‘a la carte’ restaurants in een Cubaans resort is af te raden. Niet alle ingrediënten zijn altijd voorradig in Cuba en dat is vooral daar te merken, zoals: de kaas is op, dus de kaascreme bij de zalm is er niet, dat verandert in droge zalm. De honing is op, dus de soesjes worden lege, droge soesjes. Eten bij casa’s of privé restaurants zijn elke keer lekkerder geweest dan hotels. Mede omdat zij een voorstel doen aan de hand van wat ze in huis hebben.





Amsterdam
Op 17 november is het dan zover. De dag ervoor en vandaag is het erg bewolkt in Varadero. Het is dan ook iets te fris voor strand of zwembad. We hebben geluk gehad met het weer al deze dagen. We gaan met de taxi naar het vliegveld, ik hoop op een oude taxi en dat is gelukt. Die mooie blauwe cabrio die ik laatst zag staan komt voor rijden. Nog één laatste rit in een oldtimer en daarna lang wachten op het vliegveld, want onze vlucht heeft vertraging. Gelukkig weten ze vliegend wat tijd goed te maken en komen we, zoals gepland op tijd aan in Amsterdam.



